Klierkoorts, of mononucleosis (of gewoon mono) is een systemische aandoening die ontstaat na besmetting met het Epstein Barr Virus (EBV). EBV is een veel voorkomend virus dat wijd verspreid is onder de menselijke bevolking en dat bijna iedereen op een bepaald moment in zijn leven infecteert.
De meerderheid van de mensen die met het virus zijn geïnfecteerd, ontwikkelt echter geen klierkoorts. Het virus verblijft de rest van hun leven in stilte in hun lichaam, zonder symptomen te veroorzaken. Degenen die klierkoorts ontwikkelen, klagen onder andere over vermoeidheid, vergroting van de lymfeklieren en gewrichtspijn.
Herstel van klierkoorts treedt meestal spontaan op binnen een paar weken, zonder dat er specifieke behandelingen nodig zijn. Rust en hydratatie zijn van het grootste belang.
Epstein Barr-virus (EBV)
Klierkoorts is meestal een gevolg van een Epstein Barr Virus (EBV) -infectie. De EBV behoort tot een grote familie van virussen, herpesvirussen genaamd, waartoe bekende virussen zoals het herpes simplex virus behoren. Deze groep virussen infecteert mensen doorgaans op jonge leeftijd en verblijft levenslang sluimerend in het lichaam van de geïnfecteerden.
In de meeste gevallen veroorzaakt een EBV-infectie geen klachten. Het virus blijft de rest van uw leven in uw bloedcellen aanwezig.
Besmetting
De reden waarom klierkoorts ook wel de kusziekte wordt genoemd, is dat de ziekte vaak wordt verspreid onder studenten en tieners, waarschijnlijk als gevolg van kussen. Het EB-virus wordt uitgescheiden in ons speeksel, en daarom kan kussen, het delen van eetgerei, kopjes, flessen en voedsel het virus tussen individuen overbrengen.
Hoewel kussen waarschijnlijk de meest voorkomende manier is waarop klierkoorts zich verspreidt, is het EB-virus ook aanwezig in andere lichaamsvloeistoffen, zoals sperma en bloed. Dit betekent dat klierkoorts ook via seks en bloedtransfusies kan worden verspreid.
Symptomen
De symptomen verschijnen meestal eerst 4 tot 6 weken na de initiële infectie met EBV. Dit wordt de incubatieperiode genoemd, waarin het virus zich in stilte vermenigvuldigt zonder symptomen te veroorzaken.
De symptomen van de kusziekte zijn meestal mild, maar kunnen bij bepaalde personen intenser zijn.
Mogelijke symptomen van klierkoorts zijn onder meer:
- Vermoeidheid
- Koorts
- Keelpijn
- Gewrichtspijn
- Vergrote lymfeklieren over het hele lichaam (oksels, liesstreek, nek en andere)
- Vergrote lever en milt (meestal gevoeld onder de ribben)
- Huiduitslag
De symptomen van klierkoorts duren gewoonlijk 2 tot 4 weken en verdwijnen geleidelijk vanzelf. Bij sommige patiënten kan de ziekte echter ernstiger zijn en enkele maanden aanhouden voordat deze verdwijnt.
Risicofactoren
Dus, wie krijgt klierkoorts?
Mensen met een hoog risico op blootstelling en mensen met een onderdrukte immuniteit hebben een grotere kans om mono te ontwikkelen na een EBV-infectie:
- Mensen die immunosuppressieve medicijnen gebruiken
- Tieners en jonge volwassenen
- Hogeschool- en middelbare scholieren
- Verpleegkundigen, zorgverleners en andere professionals in de gezondheidszorg
Complicaties
In de meeste gevallen eindigt klierkoorts na een gestage herstelperiode zonder gevaarlijke problemen te veroorzaken. Niettemin kunnen bij sommige personen in de loop van de ziekte complicaties ontstaan:
- Miltvergroting (splenomegalie) : In sommige gevallen kan de milt zich in omvang vermenigvuldigen en voelbaar worden in uw buik. Een grote milt loopt een groot risico op letsel, breuk en bloeding.
- Leverontsteking (hepatitis): Een EBV-infectie en klierkoorts kunnen leiden tot hepatitis en geelzucht (gele huid en ogen)
- Secundaire infecties: Omdat mononucleosis voornamelijk immuuncellen aantast, kunnen mensen die de ziekte ontwikkelen soms bacteriële infecties ontwikkelen in de amandelen, longen, sinussen en andere.
Diagnose
De diagnose van klierkoorts wordt meestal klinisch gedaan zonder dat verdere tests nodig zijn. Uw arts zal rekening houden met uw leeftijd, risicofactoren, symptomen en lichamelijk onderzoek om zijn of haar diagnose vast te stellen.
Het lichamelijk onderzoek omvat palpatie (betasting) van verschillende delen van uw lichaam om vergrote lymfeklieren te vinden en de grootte van uw lever en milt te bepalen. Er kunnen enkele tests worden besteld om de diagnose van klierkoorts te bevestigen:
- Routinematig bloedonderzoek: helpt uw arts de ernst van uw ziekte te beoordelen
- EBV-antilichaamtest: Een meer specifieke test die EBV-infecties identificeert door te testen op specifieke EVB-antilichamen
Behandeling
Zoals de meeste virale infecties heeft klierkoorts geen specifieke behandeling. Het doel is meestal om de symptomen te verlichten en de ziekte zijn gang te laten gaan zonder complicaties te veroorzaken.
Hier is een lijst met behandelingen, huis-tuin-en-keukenmiddeltjes en tips voor een snel herstel:
- Strikte rust: Als u de kusziekte heeft, moet u wat vrije tijd nemen en thuis rusten om uw lichaam goed te laten genezen. De vermoeidheid die gepaard gaat met klierkoorts zorgt ervoor dat u niet actief kunt blijven, dus luister naar uw lichaam en rust uit.
- Vermijd sporten: Dit geldt vooral als u lever- en miltvergroting heeft. Contactsporten moeten in dergelijke gevallen strikt worden vermeden vanwege het hoge risico op miltruptuur, bloeding en levensbedreigende gevolgen. Zorg ervoor dat u uw arts raadpleegt voordat u na klierkoorts weer gaat sporten.
- Gezond dieet : Zorg ervoor dat u uw groenten, fruit, vlees, soep en bonen eet om ervoor te zorgen dat uw lichaam in topvorm is om de infectie te bestrijden. Een gezond dieet is essentieel tijdens het herstel van virusziekten.
- Hydratatie : Om uw lichaam efficiënt te laten werken tegen het virus en het herstel te versnellen, moet u gedurende de dag voldoende water drinken (minimaal 2 liter). De koorts die wordt veroorzaakt door klierkoorts kan uw lichaam uitdrogen.
- Pijnstillers: Paracetamol en niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (zoals ibuprofen) kunnen door uw arts worden voorgeschreven om eventuele pijn of koorts te behandelen.
Gebruik geen antibiotica voor klierkoorts. Antibiotica werken tegen bacteriën, en niet tegen virussen zoals EBV. Bij sommige mensen kunnen ze zelfs huiduitslag veroorzaken. Antibiotica kunnen alleen worden voorgeschreven als u naast uw klierkoorts een secundaire bacteriële infectie heeft ontwikkeld.
Prognose
In de meeste gevallen verdwijnt klierkoorts zonder behandeling binnen 4-6 weken na het begin van de symptomen. Zorg ervoor dat u gedurende deze tijd naar uw lichaam luistert en het de rust geeft die het verdient voor een spoedig herstel. Als u het gevoel heeft dat u niet beter wordt of dat uw symptomen verergeren, kunt u overwegen uw arts te raadplegen.
