Iedereen kan wel eens last krijgen van gezwollen voeten. Het komt vaak voor – vooral na langdurig lopen of staan – en wordt vaak verholpen door ze te laten rusten en op te tillen.
Maar als het aanhoudt, moet u waarschijnlijk naar een arts gaan, omdat zwelling (ook wel oedeem genoemd) een alarmsignaal kan zijn voor een ernstiger onderliggend probleem, zoals hartfalen, diepe veneuze trombose (een bloedstolsel in een beenader), nierfalen of cirrose van de lever. Het is dus belangrijk om de oorzaak van de zwelling van uw voet en enkel te bepalen.
Wanneer u veel staat, trekt de zwaartekracht bloed in de aderen van uw benen, en een deel van het water in het bloed komt in de weefsels van uw benen en voeten terecht, waardoor deze opzwellen. Maar er zijn ook enkele aandoeningen die een soortgelijke zwelling kunnen veroorzaken, omdat ze de beweging van vloeistoffen in het lichaam beïnvloeden.
Veelvoorkomende oorzaken van gezwollen voeten en enkels
Zwangerschap
Zwelling van de voeten en enkels komt vaak voor tijdens de zwangerschap , hoewel ernstige zwelling tijdens de zwangerschap een teken kan zijn van pre-eclampsie , een ernstige aandoening die gepaard gaat met hoge bloeddruk en aanzienlijke zwelling .
Voet-/enkelblessure
Zwelling is een veel voorkomend symptoom van een voet- of enkelblessure. Een enkelverstuiking is een van de meest voorkomende letsels aan het bewegingsapparaat bij mensen van alle leeftijden. Zonder de juiste behandeling en revalidatie kan het zijn dat een ernstig gewonde enkel niet goed geneest en zijn bewegingsbereik en stabiliteit verliest.
Veneuze insufficiëntie
Kleppen in de aderen van onze benen zorgen ervoor dat het bloed niet door de zwaartekracht naar beneden wordt getrokken en zich in de aderen van de benen verzamelt. Naarmate we ouder worden, verouderen die kleppen ook en functioneren ze mogelijk minder efficiënt. Dit is een veel voorkomende oorzaak van gezwollen voeten.
Flebitis
Een ontstoken oppervlakkige ader in een been of voet kan pijn en zwelling veroorzaken.
Diep-veneuze trombose
In deze toestand vormen zich bloedstolsels in de diepe aderen van de benen. De stolsels blokkeren de terugkeer van bloed van de benen naar het hart, waardoor zwelling van de benen en voeten ontstaat. Dit kan zeer ernstig zijn als het niet snel wordt gediagnosticeerd en behandeld: de bloedstolsels kunnen loskomen en in het bloed naar de longen reizen, waardoor een aandoening ontstaat die longembolie wordt genoemd. Dit kan kortademigheid, pijn bij het ademen en zelfs de dood veroorzaken.
Meestal komen de stolsels in slechts één been voor, waardoor slechts één been ongewoon gezwollen is. Hoewel een nieuwe zwelling van beide benen en voeten vaak niet ernstig is, is een nieuwe zwelling van slechts één been altijd iets om naar uw arts te brengen.
Hartfalen
Hartfalen treedt op wanneer de ventrikels (de onderste hartkamers) zwak of abnormaal stijf worden. Dit betekent dat het hart niet zo effectief kan pompen als zou moeten. Als gevolg hiervan verzamelt het bloed in de aderen van de benen, dat terug naar het hart moet worden gepompt, en blijft het in de aderen, waardoor er vloeistof in de voeten en onderbenen lekt.
Leverziekte
Sommige leverziekten kunnen leiden tot lage bloedspiegels van een eiwit genaamd albumine, dat in de lever wordt aangemaakt. Een laag albuminegehalte zorgt ervoor dat vocht in het bloed in de weefsels terechtkomt, waardoor niet alleen de benen en voeten opzwellen, maar ook andere delen van het lichaam, zoals de handen en het gezicht.
Nierziekte
Er kan zich vocht ophopen in de weefsels als nierziekte het voor de nieren moeilijk maakt om overtollig vocht uit het lichaam te verwijderen (een van de belangrijkste functies van de nieren).
Infectie
Cellulitis (niet hetzelfde als cellulite/"appelsienenhuid"!) is een veel voorkomende bacteriële huidinfectie die roodheid, zwelling en pijn veroorzaakt in het geïnfecteerde deel van de huid. Cellulitis kan overal op het lichaam voorkomen, maar komt het meest voor op de voeten en benen. Als het onbehandeld blijft, kan het zich verspreiden en ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.
Bot- en peesaandoeningen
Verschillende problemen met de botten en pezen in uw voeten kunnen ook zwelling veroorzaken, hoewel ze (in tegenstelling tot de vasculaire oorzaken) doorgaans ook pijn veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn fracturen, artritis en tendinitis.
Problemen met de huid en teennagels
Naarmate we ouder worden, wordt onze huid dunner. Dat maakt de huid kwetsbaarder voor snijwonden, die vervolgens geïnfecteerd kunnen raken, waardoor zwelling van het gebied nabij de wond ontstaat. Een snee in de voet kan ervoor zorgen dat de hele voet opzwelt. Ingegroeide teennagels die in de huid graven, kunnen ook tot zweren en zwellingen leiden.
Bijwerkingen van medicijnen
Sommige medicijnen, zoals calciumantagonisten om hoge bloeddruk te behandelen, kunnen ook de boosdoener zijn.
Hoe voet- en enkelzwelling thuis te behandelen
Een kleine zwelling van de voet is waarschijnlijk niets om u zorgen over te maken. Als u opstaat en uw voeten op een voetenbankje laat rusten, zou de zwelling binnen enkele uren moeten verdwijnen. Hier zijn enkele aanvullende tips die de zwelling kunnen helpen verminderen:
• Train uw benen om het vocht uit uw benen terug naar uw hart te pompen. Specifieke oefen-voorbeelden zijn: schommelen van teen naar hiel, cirkelbewegingen met de voeten maken ene keer naar links, andere keer naar rechts en dat met beide voeten... Vraag meer voorbeelden en info aan je arts of kinesist.
• Volg een zoutarm dieet , dat de vochtophoping en zwelling kan verminderen.
• Draag steunkousen (verkrijgbaar bij de meeste drogisterijen en apotheken).
• Neem tijdens het reizen vaak pauzes om te staan en te bewegen.
• Draag geen strakke kleding of kousenbanden rond uw dijen.
• Vermager indien dit nodig is.
Wanneer moet u uw arts raadplegen als u last heeft van zwelling van uw voeten en enkels?
Meld uw symptomen aan uw arts als de zwelling zo groot is dat er een deukje in ontstaat als u er met uw vinger in drukt, of als de zwelling zich plotseling heeft ontwikkeld, langer dan een paar dagen aanhoudt, slechts één voet treft, of gepaard gaat met pijn of verkleuring van de huid.
Stel ten slotte niet uw eigen diagnose. Soms is zwelling in de voeten de eerste aanwijzing dat u hartfalen of een lever- of nierziekte heeft, en uw arts moet deze mogelijkheden overwegen.
Uw arts zal een medische voorgeschiedenis afnemen en een grondig lichamelijk onderzoek doen, waarbij ook uw hart en longen worden onderzocht. De arts kan bloed- en urinetests, een röntgenfoto van de borstkas, een elektrocardiogram of andere tests bestellen.
Omdat er zoveel mogelijke redenen voor zwelling zijn, is het belangrijk dat u uw arts de oorzaak laat onderzoeken, zodat ze de behandelingen kunnen voorschrijven die u nodig heeft, zodat u zo snel mogelijk geholpen wordt en weer vlot te been bent.
