Wat zijn ze?
Hoofdluizen zijn kleine, parasitaire insecten die het haar op het hoofd van mensen besmetten. Met hun zes poten kunnen ze tussen de haren door grijpen en ronddwalen. Ze voeden zich alleen met het bloed van mensen en voeden zich één of meerdere keren per dag. Ze komen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen.
Over het algemeen zal een persoon die besmet is met hoofdluis minder dan een dozijn levende luizen tegelijk op zijn of haar hoofd hebben, hoewel er honderden zich ontwikkelende, dode en uitgekomen eieren aanwezig kunnen zijn. Een enkel insect wordt een luis genoemd. Een vrouwelijke luis kan tijdens haar leven meer dan 100 eitjes, neten genaamd, leggen. De vrouwelijke luis scheidt een lijm af om elk ei aan een hoofdhaar te hechten, meestal dichtbij het hoofdhuidniveau. Ze komen ongeveer 8 dagen nadat ze zijn gelegd uit en groeien ongeveer 9 tot 12 dagen na het uitkomen naar het volwassen stadium. Volwassen hoofdluizen overleven slechts een paar weken op de hoofdhuid, maar sterven binnen een dag nadat ze bij een persoon zijn verwijderd.
Symptomen
Het meest voorkomende symptoom van een hoofdluisplaag is jeuk. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het speeksel van de luis, dat de huid op de hoofdhuid irriteert. De jeuk kan af en toe ernstig genoeg zijn om de slaap te belemmeren, en sommige mensen krabben zo veel dat ze extra huidinfecties veroorzaken. Het is niet bekend dat hoofdluizen infecties overbrengen.
Diagnose
Omdat jeuk op de hoofdhuid het gevolg kan zijn van vele andere oorzaken dan hoofdluis, moet een medische professional een hoofdluisplaag diagnosticeren, en dit moet gebaseerd zijn op de vondst van een levende (kruipende) luis. Een luisbesmetting kan lastig zijn om goed te identificeren, omdat luizen en hun eitjes vaak moeilijk te onderscheiden zijn van andere materialen die in het haar zitten, zoals roos, korstjes, of vuil. Over het algemeen mogen alleen mensen met levende (kruipende) hoofdluizen worden behandeld. De eitjes of neten van de luis zien eruit als kleine witte, bruine of bruine puntjes die stevig aan individuele haartjes vastzitten. Als er neten worden gezien, moet eerst naar levende luizen worden gezocht voordat een behandeling wordt overwogen.
Verwachte duur
Hoofdluizen verdwijnen soms vanzelf omdat er niet genoeg insecten zijn om de plaag in stand te houden, of ze kunnen voor onbepaalde tijd blijven bestaan zonder behandeling. Met de juiste behandeling verdwijnt de besmetting meestal binnen ongeveer twee weken.
Preventie
Hoofdluizen worden verkregen door direct contact met het haar van een besmette persoon. Slechts zelden worden luizen overgedragen via gedeelde kammen, borstels, hoeden of andere haaraccessoires.
Het is niet nodig om besmette mensen te isoleren of kinderen met hoofdluis thuis te houden van school. Hoofdluis wordt niet veroorzaakt door, en is noch een teken van, slechte hygiëne of huishouding.
Wat kan ik er zelf aan doen?
Het is belangrijk op regelmatige basis het haar te controleren en te kammen met een luizenkam. Check steeds goed achter de oren en in de halsstreek. Luizen en neten houden van warme plekjes.
In periodes waarin de kans op luizenbesmetting groot is, is het aangewezen om zeker 1 maal per week de nat-kam methode toe te passen:
- Maak het haar nat en wrijf het overvloedig in met een conditioner.
- Ontwar het haar eerst van achter naar voor met een gewone kam.
- Kam het haar vervolgens van achter naar voor met een luizenkam.
- Inspecteer na elke kammentrek de kam. Kuis de kam af aan een wit doekje en zie of er geen luis op het doekje achterblijft. Ga met een tandenstoker tussen de tandjes van de kam om na te gaan of er geen luizen tussen hangen.
- Spoel het haar en doorkam het van voor naar achter met een gewone kam.
- Kam nu het haar opnieuw van voor naar achter met de luizenkam.
Om neten makkelijker uit het haar te krijgen kan het nuttig zijn de luizenkam te omspannen met een nylonkous die u eerst in azijn dompelt.
Luizen houden niet echt van lavendel. Het kan nuttig zijn je kledij te wassen met een naar lavendel geurende wasverzachter. Of breng wat lavendelolie aan op je kleding, zoals op sjaals en mutsen.
Behandeling
Als er geen luizen werden opgemerkt heeft het geen zin om preventief met een chemische luizenshampoo te wassen. Integendeel. Je werkt zo enkel maar de resistentie tegen de bestaande middelen in de hand. Als er echt luizen zijn, dan is het goed om je apotheker om advies te vragen.
Mocht je kind last hebben van astma of een andere longaandoening, zeg dit dan zeker aan je apotheker. Producten op basis van malathion zijn dan niet aangewezen. Ook in geval van zwangerschap kom je er beter niet mee in contact.
Zeg zeker ook of je ooit al bepaalde producten gebruikte en wat je ervaring ermee was. Als je een product gebruikte dat geen bevredigend resultaat gaf schakel je best over op een ander product. Mogelijk waren de luizen resistent.
Er zijn heel wat luizenproducten te koop in de apotheek, zoals:
- Producten op basis van permethrine. Permethrine is een insecticide dat luizen en eitjes van luizen doodt. Drogen met een haardroger kan. Een nadeel is dat resistentie kan optreden.
- Producten op basis van bioallethrine en piperonylbutoxide. Dit moet je 30 minuten laten inwerken om vervolgens het haar met een gewone shampoo te wassen.
Er zijn de afgelopen jaren enkele producten op de markt gekomen die niet op een puur chemische, maar een mechanische wijze luizen doden. Deze producten op basis van siliconen vormen een verstikkende film rond de luizen waardoor ze stikken. Het voordeel van deze producten is dat er weinig of geen kans op resistentie is; een probleem dat men bij de hoger vermelde producten hoe langer hoe meer ziet. Wees er wel van bewust dat dit doorgaans vettige producten zijn. Meestal is het nodig na gebruik de haren meerdere malen na mekaar met een shampoo uit te wassen.
Je apotheker kan je ook een spray afleveren die kan helpen de neten sneller los te maken.
Het is uiteraard ook belangrijk om in geval van een besmetting alle materiaal op een juiste manier te reinigen:
- Ontsmet de luizenkam na elk gebruik met bv. ontsmettingsalcohol.
- Reinig alle haaraccessoires en kammen minimum 30 sec. in water van 60°.
- Was kussens, sjaals, mutsen, petten en lakens op > 60° of stop ze 15 minuten in de droogkast op 70°.
- Wat niet warm mag gewassen worden (vb. wollen kledingstukken of knuffeldieren) kan je eventueel een viertal dagen in de diepvries steken of 14 dagen in een afgebonden plastiek zak.
Omdat hoofdluizen niet lang overleven als ze eenmaal bij een persoon zijn verwijderd, is het niet nodig om de woonomgeving intensief schoon te maken of te stofzuigen.
Als u er niet zeker van bent dat u of uw kind hoofdluis heeft of als u vragen heeft over zelfzorgbehandelingen, neem dan contact op met de apotheker of bel uw arts. Als u niet zeker weet of de voorwerpen die u ziet luizen of eieren zijn, moet u deze vóór de behandeling laten onderzoeken.
