Inleiding
Elke ouder herkent het onderstaande wel: zoon of dochter is constant moe en lijkt maar niet bijgeslapen te geraken. In eerste instantie blijf je er rustig bij, maar naarmate de tijd verstrijkt en de moeheid blijft aanhouden, begin je je toch wat ongerust te maken. Is dit echt nodig? Hier willen we in deze blog een genuanceerd beeld rond schetsen.
Vaak een onschuldige oorzaak
Kinderen en jongeren geven vaak aan dat ze moe zijn. Ook is het gekend dat tieners meer slaap nodig hebben dan 8 tot 12-jarigen. Hun lichaam ondergaat immers heel wat veranderingen en dat vreet energie. Dadelijk in paniek slaan is dan ook niet nodig. Meestal zijn er eenvoudige redenen waarom kinderen moe zijn: het loopt naar het einde van een drukke schoolweek, ze zijn de avond ervoor te laat gaan slapen…
We leven in een prikkelmaatschappij
Maar we mogen ook zeker en vast de invloed van onze huidige maatschappij niet over het hoofd zien. Vergeleken met pakweg 30 jaar geleden zijn kinderen veel vaker oververmoeid. Volgens wetenschappers is er een verband tussen het oververmoeid zijn en de veelheid aan prikkels in onze moderne wereld: de tv, de tablet, de pc, de smartphone…. Kinderen zijn veel meer onderhevig aan prikkels dan 30jaar geleden, maar onze hersenen kunnen niet mee: onze hersenen doen er eeuwen over om zich aan te passen. Niet alle hersenen kunnen immers die hoeveelheid van informatie aan.
Naast al deze prikkels is het ook zo dat heel wat kinderen een zeer druk leven hebben na de schooltijd. Men doet allerlei hobby’s, men moet daarin uitblinken… tijd om gewoon eens te niksen, je te vervelen en te rusten lijkt er niet meer te zijn.
Natuurlijk zijn er heel wat kinderen die deze levensstijl aankunnen, maar er is een niet onbeduidende groep die dit niet kan en juist in een wereld waar het steeds drukker wordt, waar we steeds meer en meer bevraagd worden qua infoverwerking, dreigt deze groep de boot te missen.
Dit betekent evenwel niet dat elk signaal van vermoeidheid te wijten is aan een overvloed van prikkels.
Het is dan ook belangrijk om voldoende alert te zijn op eventueel andere oorzaken, in het besef dat het zeker niet gezegd is dat deze aan de basis liggen van de vermoeidheid.
Wat als de vermoeidheid aanhoudt?
Als je zoon of dochter echter continu klaagt van vermoeidheid en deze vermoeidheid zelfs zo ver gaat dat hij/zij de dingen die ze graag doet uit de weg gaat, dan kan dit een teken aan de wand zijn.
Een aantal mogelijke redenen sommen we hieronder op:
- Slaapproblemen: een kind dat niet genoeg slaapt of niet goed slaapt, zal ongetwijfeld moe zijn. Slaapproblemen kunnen te wijten zijn aan heel veel verschillende factoren:
o Later opblijven dan echt gezond is
o ’s Nachts op de tablet of smartphone zitten terwijl de ouders denken dat men slaapt
o Vaak wakker worden ’s nachts omdat men een lichte slaper is of zich ergens zorgen over maakt
o Leiden aan slaapapneu. Bij kinderen denken we dan vaak aan vergrote amandelen, maar er kunnen ook andere onderliggende oorzaken zijn. - Sommige medicatie kan slaperigheid veroorzaken. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden als je kind allergisch is en medicatie neemt.
- Soms zijn infecties zoals de activatie van het Epstein-Barr-virus verantwoordelijk voor vermoeidheid. Deze activatie leidt tot klierkoorts, of nog de ziekte van pfeiffer, wat maanden kan aanslepen en op regelmatige basis weer de kop kan opsteken.
- Sommige chronische ziekten die niet onder controle zijn kunnen vermoeidheid veroorzaken. Afhankelijk van ziekte tot ziekte is de oorzaak van de vermoeidheid anders. Bij astma die niet onder controle is, zijn kinderen vaak kortademig, wat vermoeidheid in de hand werkt.
- Bloedarmoede of nog een tekort aan rode bloedcellen in het bloed zorgt ervoor dat de zuurstof onvoldoende naar de cellen in het lichaam vervoerd worden. Dit leidt tot vermoeidheid.
- Hypothyreoïdie is een aandoening waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert. Dit heeft tot gevolg dat het metabolisme van het lichaam vertraagt en de persoon zich moe voelt.
- Hartproblemen. Kinderen hebben zeer zelden hartproblemen maar mocht dit toch het geval zijn, kan dit vermoeidheid veroorzaken.
- Kanker of een andere ernstige ziekte. Ook dit is eerder zeldzaam, maar vermoeidheid kan één van de eerste symptomen zijn.
- Mentale problemen als depressie, angst… Soms is het leven zwaar voor kinderen, voelen ze zich niet goed in hun vel, in de klas, thuis… Dit uit zich ook in vermoeidheid. Dit wordt nog vaak onderschat en verdient zeker de nodige aandacht bij extreme vermoeidheid.
Wat kan je thuis doen om vermoeidheid te lijf te gaan?
Je kan alvast thuis ook al een aantal stappen zetten om ervoor te zorgen dat meer rust ingebed wordt in het dagdagelijks leven van je kind:
Zorg voor een goede nachtrust
- Tijdig gaan slapen
- Tablets, smartphones… horen niet thuis in de kamer
Zorg voor voedzame maaltijden
De kracht van gezonde en voedzame maaltijden kan niet overschat worden. Niet alleen hebben ze een impact op de hersenen, ook op vlak van vermoeidheid kunnen ze een rol spelen.
Zorg voor een rustige ochtend
De ochtendrush kent iedereen wel: haast, haast, haast om toch maar op tijd te zijn. Door iets vroeger op te staan kan dit vermeden worden, is er voldoende tijd om te ontbijten en start de dag ipv met stress, met rust.
Maak tijd voor je kinderen
Zorg dat je kinderen weten dat ze bij jou terecht kunnen. Ook al willen – vooral tieners – misschien niet praten, gewoon gezellig samen niksen, kan al wonderen doen.
Leer je kind nee-zeggen
Kinderen moeten niet altijd op elke vraag ja zeggen om bv aardig gevonden te worden. Nee zeggen is soms belangrijk in het kader van welbevinden
Leer kinderen een planning op te maken en deze planning niet te overladen.
Dit zorgt voor voorspelbaarheid. Belangrijk hierbij is dat kinderen ook keuzes leren maken.
Stel grenzen.
De dag van vandaag wordt er vaak opgevoed in een overlegcultuur. Op zich is dit niet slecht, maar vergeet niet dat het soms vermoeiend is voor kinderen om de hele dag mee of zelf te beslissen over wat er gaat gebeuren. Duidelijke regels en een helder kader geven houvast en veiligheid. Daarbinnen kan er nog voldoende vrijheid zijn om zich te bewegen.
Meestal is er niets aan de hand, maar bij twijfel: ga naar je arts!
Ook al is de kans groot dat er een simpele oorzaak is voor de vermoeidheid bij je kind, toch is het belangrijk om bij aanhoudende vermoeidheid de stap naar een arts te zetten. Vermijd het om zelf dokter Google te spelen en maak een afspraak met je arts.
