Duizeligheid kan verschillende oorzaken hebben en in meer of minder frequente mate in je leven voorkomen. Soms is de oorzaak logisch: als je van een liggende positie plots erg snel bent opgestaan, ondervind je een kleine bloeddrukval. Dit kan voor een draaierig en duizelig gevoel in je hoofd en oren zorgen en dit trekt normaal gezien weer weg na enkele ogenblikken, zeker als je even gaat neerzitten. Sommige mensen ervaren echter om andere, minder duidelijke redenen duizeligheid, die vaak terugkomt. Wat zijn deze oorzaken, en kan je er iets aan doen? We vertellen het je in dit blogartikel.
Duizeligheid: door het evenwichtsorgaan, of de hersenen?
Duizeligheid, of draaiduizeligheid, houdt in dat je je eigenlijk niet meer goed kan rechthouden, stilhouden, of zicht hebben op je omgeving. De kamer kan precies "draaien", je hoofd krijgt tegelijkertijd een zwaar en licht gevoel, en je tolt precies rond. Dit is een gebrek aan evenwicht. De oorzaak voor deze duizeligheid kan een probleem met je evenwichtsorgaan zijn. Benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPD) is de lange naam voor een vrij onschuldige en veelvoorkomende aandoening die duizeligheid veroorzaakt. Er is dan een probleempje in je evenwichtsorgaan, nl. met de gehoorsteentjes in het interne oorvocht dat bewegingen registreert. Je kan je duizelig gaan voelen wanneer je je hoofd draait, of bijv. gedraaid achter je kijkt wanneer je achteruit rijdt met de auto. Deze aandoening gaat meestal vanzelf over, na ongeveer een maand.
Er bestaat ook een andere, maar eerder zeldzame aandoening die onder andere duizeligheid als hoofdsymptoom heeft, nl. de ziekte van Ménière. Deze aandoening brengt ook andere oor- en gehoorproblemen met zich mee, zoals oorsuizen en slechthorendheid. De duizeligheid is vaak nog het minst ontwrichtende symptoom, omdat je daartegen wel maatregelen kan nemen. Aan oorsuizen horen is vaak geen ontsnappen. In het begin stadium van de ziekte krijgt een patiënt zwaardere aanvallen, waarbij duizeligheid en misselijkheid je kunnen overvallen, je gehoor verandert en je vaak een paar uur moet gaan liggen. Na verloop van tijd nemen de aanvallen echter af en dooft de ziekte uit (na 10, 20 jaar). De ziekte komt niet vaak voor, maar als je herhaaldelijke voorvallen hebt van de symptomen die we net beschreven, ga je best naar de dokter.
Je oren (nl. de binnenoren) zijn dus één plaats waar je evenwicht geregeld wordt, en niet al te verbazend vormen je hersenen de andere plaats. Onze hersenen zijn ons centrale systeem, dat zowat instaat voor alles. Duizeligheid komt meestal niet door een probleem met de hersenen per se, maar eerder door een gebrek aan zuurstoftoevoer naar de hersenen. Wanneer je bijvoorbeeld last hebt van artritis (gewrichtsontsteking) in je nek en je je hoofd draait, kunnen bloedvaten die naar de specifieke hersendelen in kwestie lopen even toegeknepen worden. Doordat kan je dan een duizelig gevoel ervaren.
Welke redenen zijn er nog voor duizeligheid? En wat met gepaarde klachten?
Bovenstaande oorzaken zijn niet de enige aanstekers van duizeligheid. Mensen op hogere leeftijd kunnen ook duizeligheid ervaren wanneer ze rechtstaan, maar die verdwijnt meestal wanneer ze zitten of neerliggen. We hebben dan veeleer te maken met bewegingsonzekerheid, en niet zo zeer met de duizeligheid die we hierboven beschreven. Vaak is de combinatie van verzwakte spieren en een slechter zicht met een onstabiel gevoel in de benen genoeg om voor duizeligheid te zorgen. Naast typisch voor de ouderdom, kan duizeligheid ook een pak meer voorkomen wanneer je zwanger bent. Dit is niet abnormaal en hoort bij de lichaamsveranderingen die je doormaakt door en tijdens je zwangerschap. Praat hierover gerust met je huisarts, apotheker of vroedvrouw!
Soms kan je ook een licht gevoel in je hoofd krijgen door stress. Hyperventilatie kan zorgen voor een licht gevoel in je hoofd, en wanneer je last hebt van angsten, paniekaanvallen of chronische sombere periodes, kan duizeligheid er ook bij komen kijken. Duizeligheid kan ook een neveneffect zijn van bepaalde medicatie, zoals antidepressiva, medicatie voor de bloeddruk, slaappillen, sommige pijnstillers of antibiotica. Praat zeker met je arts wanneer je meent je duizeligheid met dit soort medicatie te kunnen linken. Draaiduizeligheid van ook voorkomen in de context van migraineaanvallen. De combinatie van deze ervaringen wordt dan vestibulaire migraine genoemd. Dit zijn zaken die je best zeker met je arts bespreekt, in functie van je levenskwaliteit.
Naast terugkerende duizeligheid die je kan meemaken in de hierboven besproken gevallen, kan duizeligheid ook erg acuut en plots opkomen: uit het niets, en gepaard met andere ongewoonheden. Als je duizelig bent, of iemand in je omgeving duizelig is, en er tegelijkertijd ook spraakproblemen zijn, en ook wat problemen met het zicht (zoals vaag of dubbel zien), moet je onmiddellijk de hulpdiensten verwittigen. Deze symptomen (duizeligheid, spraakproblemen, zichtproblemen), soms ook gecombineerd met een tintelig of verlamd gevoel in de ledematen, zijn kenmerkend voor een beroerte. Een beroerte kan fataal zijn en hoe langer er gewacht wordt met medische hulp, hoeveel meer kans er ook is op een slechte afloop. Twijfel in dit geval dus niet en contacteer onmiddellijk de hulpdiensten.
Wat te doen bij duizeligheid?
Weten
waar je duizeligheid door veroorzaakt wordt, kan je al een gevoel van
controle teruggeven. Het beestje heeft een naam, zowaar. Voor de rest is
duizeligheid kunnen controleren vooral een kwestie van kalmte,
aanpassing en opgebouwde zelfkennis. Geen
plotse of snelle bewegingen maken is stap 1 en jezelf in veiligheid
brengen wanneer je een zware duizeligheidsaanval krijgt is stap 2.
Dit kan (terug) op een stoel gaan zitten zijn, of jezelf verwijderen
van de openbare weg. Probeer rustig te ademen en verder te doen waar je
mee bezig was, of probeer kalm 10 minuten te gaan liggen of zitten. Je benen en voeten omhoog leggen helpt om flauwte en duizeligheid tegen te gaan.
Voor chronische of terugkerende duizeligheid bestaan er oefeningen. Je laat je lichaam bepaalde posities opzoeken om zo je evenwichtsorgaan te foppen en te trainen om sneller weer oké te zijn. Dit is een bepaalde handeling, die verandert afhankelijk van of het probleem zich in je linker- of rechteroor bevindt. De oefeningen moet je niet doen bij acute of plotse duizeligheid: ze zijn een medisch geadviseerd hulpmiddel voor mensen die BPPD ervaren in episodes en die vertrouwd zijn met wat er aan de hand is. De oefeningen kunnen ervoor zorgen dat de aanvallen van duizeligheid sneller voorbij gaan. Bespreek met je arts eventuele (fysiotherapeutische) mogelijkheden als deze je gediagnosticeerd heeft met BPPD.
Wanneer de duizeligheid bloeddruk gerelateerd is, kunnen voedingstoffen en je benen omhoog doen helpen.
Mensen met een lage bloeddruk hebben vaak last van een licht hoofd en
een duizelig gevoel, en een stevige maaltijd kan hierbij helpen. Vaak
heb je natrium en koolhydraten nodig (overdrijf hier niet in), deze kunnen
je een nodige opkikker geven. Denk aan goed gevulde kippensoep met
stevig brood. Mensen met een hóge bloeddruk vermijden deze remedie best! Wanneer je vaak last hebt van duizeligheid terwijl je ook hoge bloeddruk hebt, neem je best contact op met je arts!
Copywriter: Inge Bleyweert
Redactie: Ria Plasschaert
