Bronnen en info: we hebben ons voor deze blog gebaseerd op informatie en tips die het Belgisch Antigifcentrum en Rode Kruis-Vlaanderen ter beschikking stellen op hun websites. Raadpleeg zeker deze webpagina's voor bijkomende informatie en contacteer tijdig de hulpdiensten bij ernstige en acute reacties op processierups haren.
Processierupsen: waar en hoezo?
Tijdens de corona crisis en de verschillende lockdowns, is de natuur voor vele mensen een (her)ontdekt toevluchtsoord van rust, activiteit én recreatie geworden. Een niet zo aangename gast die ook veelvuldig in de natuur vertoeft, is de processierups. Meer bepaald de irriterende haartjes van dit beestje hebben al menig mens horendol gemaakt. De rupsen zijn vooral te vinden op de stam of takken van eikenbomen, maar je kan ze ook tegenkomen op beuken of berken (als de eiken in de buurt al vol zitten met andere nesten, welteverstaan). De lichte haartjes van de rups worden meegevoerd door de wind en dat is de manier waarop het een ware pest wordt voor de mens: de haartjes kunnen zich op die manier tot wel 100 meter ver verplaatsen en belanden zo voor je er erg in hebt op je huid of kleren (en als je echt pech hebt, in je oog). Ze kunnen jeuk en irritatie veroorzaken, maar ook ontstekingen die ernstige gevolgen kunnen hebben. Hoe kan je hier best mee om gaan? Lees vooral verder!
Wat zijn de symptomen van processierups irritatie?
- Bij contact met de huid kan je binnen 8 uur last krijgen van pijnlijke rode uitslag, die gepaard gaat met hevige jeuk. Deze symptomen kunnen tot 2 weken aanhouden.
- Bij oogcontact kan je last krijgen van pijnlijke, rode, jeukende en tranende ogen. Er kan een ernstige ontsteking optreden. In dit geval neem je best contact op met je oogarts, indien de klachten blijven aanhouden.
- Bij contact met de luchtwegen (door het inademen van de haartjes) kan je irritatie van de luchtwegen ondervinden. Daardoor kan je moeilijkheden met slikken of ademen ervaren, en je kan ook last hebben van niezen en keelpijn.
- Als je haartjes hebt ingeslikt, zal je erg veel speekselvorming ervaren en kan je mondslijmvlies ontsteken. Je kan ook last krijgen van buikpijn en braken.
- Als je lichaam in het algemeen zeer ernstig reageert op contact met de haartjes, kan dit leiden tot koorts en zou je zelfs het bewustzijn kunnen verliezen.
Wat kan je zelf doen om irritatie te voorkomen?
Tussen mei en september vieren de rupsnesten hoogtij. Tijdens deze periode kom je best niet te dicht in de buurt van omgevingen met besmette bomen (raak ze zeker niet aan!). Je kan deze bomen herkennen aan de kaalgevreten takken en vervelling van de stam. Vaak zie je ook de rupsnesten in de boom zitten: het zijn witte, zijdeachtige constructies. Houd de volgende dingen ook in acht:
- Laat kinderen er niet in de buurt van spelen
- Hang geen was op in de nabijheid van de nesten
- Als je een moestuin hebt, spoel je groenten en vruchten uit de tuin best goed af
Zelf nesten weghalen? Niet zonder risico!
Probeer de processierups nooit zelf te bestrijden, maar contacteer een gespecialiseerde firma of het gemeentebestuur als de boom op een openbare plaats staat. Indien je de rupsennesten er toch zelf uit wilt halen, is het gebruik van goede beschermingsmiddelen een absolute vereiste. Bedek je lichaam zoveel mogelijk: draag handschoenen, lange mouwen, een lange broek, een hoofddeksel, (zonnen)bril en stofmasker. Let bij het uitkleden op dat je de haren die op de kledij zitten niet aanraakt, of ergens anders op overbrengt, en was ze onmiddellijk.
Je hebt het zitten: wat nu?
Ondanks zorgvuldig op te letten, kan het nog altijd voorkomen dat rupshaartjes door de wind hun weg vinden naar jou en je leefomgeving. Hieronder vind je een stappenplan van acties die je zelf kan ondernemen om de irritatie zoveel mogelijk in te perken:
- Was onmiddellijk je handen met voldoende water en zeep.
- Trek je kleding uit, was deze zo warm mogelijk en droog de kleding in de droogkast.
- Kam je haren goed uit.
- Neem een lange douche om alle haartjes goed af te spoelen. Gebruik voldoende zeep.
- Als je denkt dat je haartjes hebt ingeslikt, drink dan voldoende water.
- Verkoel je huid met een cold pack (een ijszak), koude kompressen, etc. Tip: als je geen standaard cold pack hebt, kan je ook ingevroren voedingsverpakkingen (erwten, diepvriesgroenten ...) gebruiken.
- Probeer niet te krabben, dit kan de symptomen verergeren en zorgt ervoor dat de haartjes zich mogelijk nog meer verspreiden. Bij je apotheek kan je vragen naar een jeukwerende zalf, wat verlichting zal brengen.
- Raadpleeg indien nodig gespecialiseerde hulp. Symptomen verdwijnen meestal spontaan na enkele dagen of weken, afhankelijk van de graad van je reactie.
Wees geïnformeerd, maar geniet vooral van de natuur.
Deze blogpost wil je informeren over het fenomeen van processierupsen en hoe je er best mee om kunt gaan. Houd de info in je achterhoofd tijdens de relevante seizoenen en wees bij vervelende of branderige jeuk alert dat het misschien irritatie van de processierups zou kunnen zijn. De website van lokale overheidsbesturen (gemeente- of stadswebsite) verschaffen mogelijk info over bepaalde geïnfecteerde locaties en anders kan je een oogje in het zeil houden voor plaatselijke signalisatie (zoals op de foto boven). Voor de rest: geniet vooral van de natuur en speel, rust, fiets, lig, wandel en adem in de bossen, want vertoeven in de natuur houdt veel meer voordelen en winst dan nadelen in!
